Finansal Değil Sosyal Kriz

Finansal kriz Avrupa Birliği’ni çöküş ile tehdit ediyor. Bu birliğin amacı, üye
ülkelerin dinamik ve uyumlu bir şekilde gelişmesiydi fakat sonuç tam tersi oldu. Bunun sebebi neydi?

İnsanoğlunun yapısı bencildir. Dolayısıyla bencillik, insan gelişiminin ürünü olan devletin doğasında da vardır. AB kurucu devletleri arasında ekonomik gelişme farklı düzeylerde idi. Örneğin, ekonomik yönden son derece gelişmiş Almanya ile görece daha az gelişmiş Yunanistan arasındaki ilişkiyi düşünün.

Katılımcı ülkelerin iç piyasalarının karşılıklı açılmasıyla; Almanya’nın Yunanistan’a ihracat arttı. Yunanistan ise ucuz iç kredilerden yararlanarak doğrudan tüketim artışına yöneldi. Emekli maaşları, nüfusa, vergi indiriminde artış… Sonuç olarak büyük bir ulusal borç oluştu. Şimdi kemer sıkma politikası sonucunda Yunanistan’ın borçlarını ödemesinin mümkün olduğunu varsayalım.

Kriz aşıldı mı? Mali açısından cevap “evet” gibi görünüyor. Ama Yunanistan’da tüketim seviyesi eskiye, birlik oluşturmadan öncesine göre daha da azalmıştır. Sadece kredi miktarı değil faizleri için de geri ödeme yapılması gerekiyor. Evet,  genel grevlerin de çok maliyeti oldu.

Sonuç olarak sadece iki ülke arasındaki ilişkiler değil, fakat özellikle halklar arasındaki ilişkiler de kötüleşti. Kriz atlatılmadı, ancak finans sektöründen devletlerarası ve uluslararası ilişkiler alanına girdi. Avrupa Birliği’nin çökme tehlikesi sadece yoğunlaştı. Her iki ülkede de mi sanayici ve ekonomistler böyle öngörülebilir bir sonucu tahmin edemediler? Tabii ki, beklediler. Ancak kör, bencil kar elde etme arzusu ve siyasi popülerlik peşindeyken AB’nin ilan edilen hedefleri tamamen tahrif edildi. Gelişmiş ülkeler zayıflara yardım yerine bu birlikte ek bir sömürü ve köleleştirme fırsatı gördüler. Böylece kriz başından beri finansal değil insan ilişkileri alanında oldu. Çözüm nedir? Borçların geri ödenmesi zorunlu değil midir? Tabi ki zorunludur. Ancak geri dönüşün  kime ve ne için ihtiyaç duyulduğuna dair oluşan algıya bağlıdır.

Eğer Avrupa Birliği ülkeleri beyan ettiği amaçları hatırlasaydılar o zaman Yunanistan’ın geri ödenen borçları; Almanya’yı daha da zenginleştirmeye değil de birliğin mali dengesini sağlamaya, Yunanistan ve Almanya olmak üzere tüm üyelerin yararına yönelirdi. Bunun kavranması borçların hemen geri ödemesi gereken Yunanlıların tutumlarını değiştirirdi. Ayrıca, kısmen bile olsa borç konusunda suçlu olan Almanya’nın ise bu birliğin varlığını kurtarmak adına en azından giderin önemli bir kısmını kapatması yanlış olmayacaktı.

Bu eylem için gerekli bir anlayış nasıl kazanılır? Bu krizin gerçekte finansal değil ama insan ilişkilerinde yaşanan bir kriz olduğunu daha önce de belirtmiştik. Daha ayrıntılı olarak bu ifadeyi genişletelim. Ekonomik faaliyette uzmanlaşma ve işbirliğinin geliştirilmesi tamamen farklı bir ilişki dünyası yaratmıştır. Bugün hiç kimse ortak etkileşim olmadan var olamıyor. Diğer yandan, insanların bencil bireyciliği benzeri görülmemiş boyutlara ulaşmıştır. Herkes sadece kendi iyiliği için diğer herkesi ve her şeyi kullanmaya çalışıyor. Bencil bireycilik ve birliğin varlığı için toplu etkileşimin gerekliliği arasında amansız bir çelişki belirdi. Bu tüm insan ilişkilerinin yanı sıra insan ve doğa
arasındaki ilişkide mevcut olan küresel krizin kök nedenidir. Bu durumda egoyu dizginlemek ve bireycilikten kolektivizme geçmek gerekir. İnsanlık hayatta kalmak için karşılıklı yardımın hâkim olduğu bir organizma olmalıdır.

AB sorunlarına gelince; Avrupa ülkeleri birliği yok etmek değil, aksine derinleştirmek zorundadır. İki “Dünya Savaşı” beşiği Avrupa da karşılıklı, yararlı işbirliği örneği haline gelmelidir. Bunlar gerçeğe nasıl dönüşür? Bu bencillik ile başa çıkılabilir mi? Herhangi başka bir özellik gibi, bencilliğin de  “Aşil tendonu” vardır. Tıpkı bir insan gibi sosyal çevre ve toplum dışında var olamaz. O da kamuoyundan etkilenir.

Eğitim sistemleri, yetiştirme, kültür ve medyanın çok büyük etkilerini kullanarak varoluş ve genel yaşam için iyi şartlar elde etmek için sadece bencil bireycilik ilişkilerden kolektivist olanına, rekabetten işbirliğine, ayırımdan birliğe doğru değişikliklerin mümkün olduğunu insanlara iletebiliriz. Salt ekonomik önlemler ancak eğitim ve yetiştirme bir aradayken olumlu bir sonuç verecektir. Başlangıçta, yeni bir tür karşılıklı yardım ilişkileri tek bir kapalı halka içinde küçük takımlar halinde oluşturulmalıdır. Daha sonra bu tür ilişki o halkanın yarıçapı ve nokta eksenleri boyunca kurulmuş tek bir düzlem içine bağlanmalıdır. Son olarak insan toplumu içinde ve insanlık ile onu yaratan Doğa arasındaki bu ilişkilerin halkaları birleştirilerek, karşılıklı iyi ilişkilerin birleştiği bir alana varırız.

Fazla zamanımız yok, bu yüzden bu üç işlemin aynı anda paralel olarak gerçekleştirmesi
gerekir. Wikipedia’ye göre:”kriz (antik Yunan.- karar, bir dönüm noktası)- bir darbe, bir geçiş hali vakti, bir kırık, mevcut hedeflerin başarılmasında öngörülemeyen durumlar ve sorunlar nedeniyle yetersiz bir koşul bulunması durumu. Kriz gizli çatışmalar ve dengesizlikler gösterir.” Biz kendimizi Homo Sapiens olarak adlandırırız- İnsan (akıl olan) ve bu nedenle, bu değişikliği yapmak ve yeni oluşan kolektivist global ve entegre dünya ile uyumlu hale kendileri getirmek için zamanımız var umarım. Aksi takdirde acıyı sadece daha da fazla artıran daha genel bir krizle karşı karşıyayızdır.

Gerçekten akıllı olalım.

Daniel Popel

07.12.2011