Not 357
Kasım 1957
“İbrahim İshak’ın babası oldu” ayeti hakkında İshak’ın niteliklerinin İbrahim’in niteliklerine benzediği ve hepsinin İbrahim’in İshak’ın babası olduğuna tanıklık ettiği şeklinde yorumlanır.
Yazıda, “Bunlar İbrahim oğlu İshak’ın nesilleridir” dendiği ve ancak nesillerin kim olduğu detaylandırılmadığı için sormalıyız. Daha ziyade, ayet İshak’ın nesilleri hakkında “İbrahim İshak’ın babası oldu” diye açıklar.
Yukarıda söylenenleri açıklamak için önce Mişna’yı göstermeliyiz, “Dünya üç şey üzerinde durur: Torah, çalışma ve Hasadim [merhamet] etmek.” İbrahim, gücünü insanlara Hesed [merhamet/lütuf] etmeye adayan “Hesed adamı” olarak adlandırıldı. İshak, ruhunu sunağa adayan “çalışmanın direği” olarak adlandırılır. “Yakup’a hakikat verilsin” diye yazıldığı gibi, Yakup’a “Tora’nın direği” denildi. Tora’ya “Hakikatin Tora’sı” denir ve yazıldığı gibi, “çadırlarda oturan eksiksiz bir adam” ve RAŞİ bunu şöyle yorumladı, “Şem’in çadırı ve Ever’in çadırı ve Tora ile meşgul olan.”
Her insan bu üç direği elde etmelidir. Daha önce, bu üç sütün, her biri bir sütün ortaya koyan atalarımız aracılığıyla birer birer ifşa edildi. Bu üç sütün ifşa olduktan sonra, atalarımızın bizim için döşediği yollarda yürüme gücüne de sahip oluruz.
Bu nedenle bize “Segula [erdem/güç/şifa] milleti” adı verilir çünkü bizler dünyanın varoluşunu sağlayan üç direği korumak için atalarımızın mirasından Segula’ya sahibiz yani onlar sayesinde dünya var olacak ve yaratılış amacına ulaşacak.
Bu nedenle, ayet İshak’ın nesillerini yani İshak’ın oğullarına miras bıraktığı direklerin niteliğini açıklamaya geldiğinde, ayet “İbrahim İshak’ın babası oldu” şeklinde yorumlanır. Yani, İshak’ın neslinin, oğullarına miras olarak bıraktığı İshak’ın niteliği olduğunu düşünmeyin, aynı zamanda İbrahim’in de niteliğidir.
Yakup’a yüklediği bu iki nitelik anlamına gelen “Bunlar İshak’ın neslidir” sözlerinin anlamı budur. Böylece, kendi niteliği yalnızca Hesed olan İbrahim’den İsmail, İbrahim’e dahil olmanın yanı sıra kendi niteliğine sahip olan İshak’tan Esav ortaya çıktı. Ancak üç direğe sahip olduğunda, onun tam ölçüsü, on iki kabileye sahip olmak için ortaya çıkabilirdi.
Atalarımız bize zaten bu üç direği miras bıraktığı için onların izinden rahatlıkla gidebiliriz. Kişi, onun adımlarını takip etmenin zor olduğunu görürse, kendisini kurtarması için Yaradan’a dua etmelidir. Bu, doğanın üstünde bir yardım değildir çünkü bu nitelikler zaten babalarımızda kıyafetlenmiştir.
Kesinlikle doğa üstü olan meselelerde dua etmek imkansızdır, Zohar’da, İshak dua ederken, İbrahim’in neden kısır olan Sarah için dua etmediğinin açıklaması gibi. İshak’ın da Rebeka için neden dua etmediğini açıklar. Ayet, “İshak, karısı adına yalvardı” ve “Rebeka adına” değil, “çünkü o kısırdı” şeklinde bir kesinlik ifade eder, çünkü kısır biri için oğul sahibi olmak doğa üstüdür ve o doğan üstü için, Yaradan’ın kendisine böylesine büyük bir yardımda bulunması için dua etmemiştir.
Atalarımız bu üç direği bir kez genişlettikten sonra, elimizden gelen her şeyi yapmalı ve dünyanın yaratıldığı amaca ulaşmak anlamına gelen, dünyanın varlığı olan bu üç sütunla ödüllendirilebilmemiz için Yaradan’a dua etmeliyiz.