Not 391
Şubat 1972
“Rabbi Şimon dedi ki, ‘Yaradan Eyüp’ü denemedi ve Hak’tan yana olanların geri kalanını sınadığı gibi onu sınamadı, çünkü onun hakkında ‘Ve Tanrı Eyüp’ü denedi’ yazmıyordu… ve ona vermesi söylenmedi, ama Yaradan’ın yargısıyla iftiracıya teslim edildi’” (Zohar, TeTzaveh, Madde 41).
“Hak’tan yana olmayan inançsız” olarak adlandırılan Eyüp ile İsrail arasındaki farkı anlamalıyız. Eyüp’te, Yaradan’ın onu denemediğini, İbrahim’de ise onu denediğini görüyoruz.
Burada bir eylem ve bir niyet olduğunu görüyoruz ve her ikisinde de bir imtihan meselesi vardır. Yani, İbrahim’e, Yaradan çalışmasının sevinçle olup olmadığı, yani eğer mutluysa şimdi Yaradan’ın iradesini yapıyor olup olmadığı, hem eylem hem de niyet açısından test edildi. Eyüp’te, o, eylem üzerinde değil, yalnızca niyet üzerinde denendi çünkü Yaradan’ın, onun eylem üzerinde bir sınamaya dayanamayacağını bildiği ima edilir. Bu sebeple, onu sadece niyet konusunda imtihan etti.
(Vermek istemiyorsak ve her şeyin Yaradan tarafından yönlendirildiğine inanıyorsak, bunun aynı olduğunu da söylemeliyiz, bu yüzden Yaratıcıyı haklı çıkarmalı ve birkaç şeyin yokluğundan dolayı Yaradan’a olan sevgimizi lekelememeliyiz. Yani ihtiyacımız olanı O’ndan almamak ya da ihtiyacı olanı başkasına vermemek.)
Bunda, erdemli inançsızlar ile Hak’tan yana olanlar arasında bir fark vardır, çünkü bu iki derece de insanın içinde mevcuttur. Kişi, insanın küçük bir dünya olması anlamında İsrail derecesine ulaşmadan önce, dünya milletlerinin, erdemli inançsızların ve İsrail’in niteliklerine sahiptir. Bir kişi Yaradan’ın yolunda yürümeye başladığında, ona “erdemli inançsız” denir. O sırada, sınavı eylemde değil sadece niyettedir, zira ona eylemde değil sadece niyette sınamalar verilir.
Yani her insanın Yaradan’a karşı şikayetleri olduğuna dair bir kural vardır, çünkü O kişiye istediğini vermez. Yaradan’ın, kendisine ihtiyacı olan her şeyi vermesi gerekir diye anlar, şöyle yazıldığı gibi, “O’nun merhameti tüm işlerinin üzerindedir” ve iyilik yapmak İyi’nin davranışıdır. Böylece kişinin ihtiyacı olduğunu düşündüğü her şey sanki onda varmış ve Yaradan onu elinden almış gibidir.
Dolayısıyla eylem, kendisine başlangıçta verilmediği için, eylemin yapılmaması için imtihan edildiğini söylemek kişinin tasarrufunda değildir. Ve imtihan konusuna gelince, sanki şimdi talep ettiği bu şeylere sahipmiş ve bunlar elinden alınmış gibidir ve imtihanda sahip olduğu tek şey niyettir. Yani, Yaradan’ın yaptığı her şeyi en iyisi için yaptığını ve sanki Yaradan ona istediği her şeyi vermiş gibi sevinç ve sevgi içinde olduğunu söylemeliyiz. Buna Eyüp’te olduğu gibi “niyetle imtihan” denir, ancak niyet, onun hükmünü haklı gösterip gösteremeyeceğidir.
Ama kişi İsrail niteliğiyle ödüllendirildiğinde, pratikte de imtihan edilir. Yani, ona tüm iyi şeyler verilir ve kişinin kendisi hepsini geri vermeye hazır olmalı ve yalnızca ihsan etmek için olacağına emin olduğundan daha fazlasını almamalıdır.
Baal HaSulam’ın Megillah’ın [Purim parşömeni/Ester kitabı] anlamının o zaman Hitgalut [ifşa olma] zamanı olduğu anlamına geldiğini söylediği, Purim gibidir. Haman bu konuda bilme yolunda yürümemiz gerektiğini söyledi. “Kralın kanunlarını yapma”nın anlamı budur. Buna karşılık, Mordehay, ifşanın yalnızca imtihana dayanmak ve eylemde bir deneme olan gizlenmeyi üstlenmek için geldiğini savundu.