1) Rabaş, Not 119, Lo Lişma’dan Lişma’ya
Her zaman bir başlangıç olmalıdır; aksi halde [O’nun uğruna] Lişma’ya ulaşmak imkânsızdır. Yani kişi inanmalıdır ki tüm maddesel hazlarda yani yeme, içme ve arzuların geri kalanının yanı sıra, dış öğretiler, kontrol, intikam vb. öğrenme hazlarında da genel olarak “Kıskançlık, ihtiras ve gurur bir insanı bu dünyadan çıkarır” diye yazıldığı gibidir. Bu hazlarda, Zohar’ın dediği gibi ince bir ışıktan başka bir şey yoktur.
Diğer taraftan, içine sadece Keduşa’nın ışığının kıvılcımlarının düştüğü, maddesel hazların aksine Tora ve Mitzvot’ta [emirler] büyük ışıklar birikir. Bu nedenle, Klipot [kabuklar], Keduşa’ya girmek için kişiye bir uyanış verir çünkü onlar yüce ışıklarla ödüllendirilmek isterler. Buna Lo Lişma [O’nun uğruna değil] denir. Daha sonra kişi, bu Lo Lişma’dan Lişma ile ödüllendirilebilir.
2) Rabaş, Makale 4 (1990), Çalışmada, ‘Erdemlinin Nesilleri İyi İşlerdir’, Ne Demektir?
“Kıskançlık”, “ihtiraz” ve “gurur” insanı bu dünyadan çıkarır (Avot, Bölüm 4:28). Der ki, kıskançlık ve saygınlık sayesinde, ihtiras eğilimlerini bitkisel dereceye dönüştürmek mümkündür; burada kişinin başkalarının iyiliği için Lo Lişma (O’nun rızası için değil) amacıyla çalışmaya başladığını söylüyor. Aynı şekilde, kıskançlık yoluyla kişi bilgi seviyesine geçebilir, bilgelerimizin şöyle dediği gibi, “Yazarların kıskançlığı bilgiyi artırır.” Ve benzer şekilde, Lo Lişma aracılığıyla, hayvansal seviyeden konuşan seviyesine geçebilir.
Yine de kişi, girdiği derecede gerçek bir eğilime sahip değilse, Lo Lişma ona nasıl yardımcı olur? Bilgelerimiz bunun hakkında Tora açısından, “İçindeki ışık onu ıslah eder” demişlerdir. Dolayısıyla Lo Lişma aracılığıyla Lişma’ya [O’nun rızası için] geliriz. Bu yüzden, “Kişi her zaman Lo Lişma’yı öğrenmelidir, çünkü Lo Lişma’dan Lişma’ya geliriz.” demişlerdir.
3) Baal HaSulam, Panim Meirot uMasbirot Kitabına Giriş, 3
Kıskançlık ateşinin doğası tüm zamanları ve tüm realiteyi kapsayarak genel olmaktır. Bunun nedeni, kıskançlık davranışıdır: kişi arkadaşının elindeki nesneyi görmemiş olsaydı, insanda ona olan arzu hiç uyanmazdı.
Eksiklik hissinin, kişinin sahip olmadığı şey için değil, nesiller boyunca Adem ve Havva’nın tüm soyu olan arkadaşlarının sahip olduğu şeyler için olduğunu anlarsınız. Dolayısıyla, bu güç sınırsızdır ve bu yüzden onun yüce ve coşkun rolü için uygundur.
4) Rabaş Makale 21 (1986), Mantık Ötesine Dair
Bir insan, ana-babasının çocuklarına miras bıraktığı niteliklere sahip olduğu gibi, yeni bir sahiplik olan toplumdan edindiği niteliklere de sahiptir. Ve bu ancak toplumla bağ kurarak ve dostlarının ondan daha iyi niteliklere sahip olduğunu gördüğünde, onlara karşı hissettiği kıskançlıkla gelir. Bu durum, onun sahip olmadığı ve kıskandığı iyi nitelikleri edinmesi için onu motive eder.
Dolayısıyla, toplum aracılığıyla kişi topluma imrenerek ve onların kendisinden daha yüksek bir derecede olduklarını görerek benimsediği yeni nitelikler edinir. Bu artık bir topluma sahip olmadığı zamanlardan daha yüce olabilmesinin sebebi budur, zira toplum aracılığıyla yeni güçler edinmiştir.
5) Rabaş, Makale 21 (1986), Mantık Ötesine Dair
Bilgelerimiz şöyle demişlerdir, “Zıtların kıskançlığı, ilmi yükseltir.” Diğer bir deyişle, tüm dostlar toplumu hem düşüncede hem de eylemde yüksek bir seviyede gördüklerinde, her birinin, kendi bedeninin nitelikleri aracılığıyla, sahip olduğu seviyeden daha yüksek bir seviyeye yükselmek zorunda kalması doğaldır.
6) Baal HaSulam, Şamati 99, “O Günahkâr Veya Hak’tan Yana Olan Demedi”
Eğer kişinin maneviyat için hiçbir arzusu ve özlemi yoksa, eğer maneviyat için arzusu olan insanların arasındaysa ve bu insanları seviyorsa, kendinde güçlükleri yenecek güç, istek ve arzular olmasa dahi, o da onlara hâkim olan gücü, onların arzularını ve heveslerini alır. Bu insanlara atfettiği yüceliğe ve önemliliğe göre yeni güçler alacaktır.
7) Maor VaŞemeş, Paraşat Yitro
Kişi, dostunu, kendisinden daha çok Yaradan’a hizmet eden biri olarak tasvir etmelidir […] ve “yazarların (keza zıtların) kıskançlığı, bilgeliği artıracaktır.” Bununla, kişi Yaradan çalışmasında giderek daha güçlü hale gelecektir. Bu, “coşku” kelimesinden, “Her biri dostunun gölgesiyle yanar” deyiminin anlamıdır. Dostunun gölgesinin kendisininkinden daha büyük olduğunu görerek, içinde bir ateş yanacak ve ruhu Yaradan çalışmasına doğru daha da tutuşacaktır ve Tanrısallığın edinimlerine daha çok erişecektir.
8) Rabaş, Makale 21 (1986), Mantık Ötesine Dair
Kötü eğilim gelip kişiye dostlarının değersizliğini gösterdiğinde, kişi, mantık ötesi gitmelidir. Fakat mantık dâhilinde, dostlarının ondan daha yüksek derecede olduğunu görebilirse, kesinlikle daha iyi ve daha başarılı olur. Bununla Rabbi Elimeleh’in bizim için yazdığı şu duayı anlayabiliriz, “Kalplerimiz dostlarımızın kusurlarını değil erdemlerini görsün.”
9) Rabaş, Makale 21 (1986), Mantık Ötesine Dair
Kişi, kendisinin başkalarından daha kötü olduğunu hissetmelidir çünkü bu gerçekten de doğrudur. Ve ayrıca bilgelerimizin şu sözlerini iyi anlamalıyız, “Zıtların kıskançlığı, bilgeliği arttırır.” Bu kesinlikle mantık dâhilindedir. Fakat mantık ötesinde, dostun erdemi, dostunu kıskandığını söylemeye yetecek kadar açık değildir ki böylece kıskançlık nedeniyle dostu onu zorladığı için, onun çalışmasına ve çaba göstermesine sebep olsun.
10) Rabaş, Makale 21 (1986), Mantık Ötesine Dair
Kişi, dostlarının kendisinden daha yüksek bir seviyede olduğunu görürse, dostlarıyla karşılaştırıldığında kendisinin ne kadar aşağıda olduğunu mantık dahilinde görürse, tüm dostlarının derse gelme zamanına uyduğunu, dostlar arasında olan her şeye daha fazla ilgi gösterdiklerini, her şekilde herkese edebildikleri kadar yardım ettiklerini ve çalışmada hocalarından öğrendikleri her tavsiyeyi derhal hayata geçirdiklerini görürse, bu onu kesinlikle etkiler ve hem şafaktan önce uyanması, hem de uyanması gerektiğinde tembelliğinin üstesinden gelebilmesi için ona güç verir.
Ayrıca ders sırasında beden derslerle daha ilgilidir, zira aksi takdirde dostlarının gerisinde kalır. Ayrıca Keduşa (kutsallık) ile ilgili her şeyi çok daha ciddiye almalıdır çünkü beden aşağıda olma durumuna tahammül edemez. Dahası, dostlarına baktığında, mantık dâhilinde, hepsinin Yaradan için çalıştığını görür ve o zaman kendi bedeni de bu çalışmaya izin verir.
Ve bedenin kişiyi ihsan etmek için yönlendirmek istemesinin sebebi, daha önce belirttiğimiz gibi, aşağıda olmaya tahammülsüz olmasıdır. Gururdan dolayı kişi dostunun ondan daha yüce olduğu bir durumu kabullenmeye isteksizdir. Bu nedenle, dostlarının ondan daha yüksek seviyede olduğunu gördüğünde, bu onun her koşulda yükselmesine sebep olur.
11) Lizhensk’li Rabbi Elimeleh, Noam Elimeleh
Bizi birbirimizin kıskançlığından koru, ne kalplerimize bir başkasına haset gelsin, ne de başkalarına haset edelim. Bilakis, kalplerimiz dostlarımızın kusurlarını değil, erdemlerini görsün ve birbirimizle Senin katına lâyık olan ve bununla gurur duyan bir şekilde konuşalım ve birbirimize kin gütmeyelim. Seninle olan sevgi bağlarımızı güçlendir çünkü Bildiğin gibi, her şey Sana memnuniyet getirmek için olacaktır ve bu bizim temel niyetimizdir. Ve kalbimizi Sana yöneltecek aklımız yoksa, Sen bize öğret ki, senin iyi niyetinin amacını gerçekten bilelim.