6.Bölüm

1. Bilgeler Mişna’nın dilinde öğrettiler. Onları ve öğretilerini seçen Tanrı kutlu olsun. Rabbi Meir şöyle dedi: Her kim Tora’nın iyiliği için Tora ile meşgul olursa, birçok şeyi hak eder; sadece bu da değil, o tüm dünyaya değer. Ona sevgili dost, Tanrı’yı seven, insanlığı seven, Tanrı’yı sevindiren, insanlığı sevindiren denir. Tora onu alçakgönüllülük ve saygıyla giydirir ve onu erdemli, dindar, dürüst ve güvenilir olması için donatır; onu günahtan uzak tutar ve onu erdeme yaklaştırır. Ve insanlar onun öğütlerinden, sağlam bilgisinden, anlayışından ve gücünden yararlanır, “Öğüt benimdir ve sağlam bilgelik; Ben anlayışlıyım, güç benimdir” (Süleyman’ın Özdeyişleri 8:14) denildiği gibi. Ve ona krallık, egemenlik ve yargıda keskinlik bahşeder. Ona Tora’nın sırları açıklanır ve o sürekli akan bir pınar ve hiç durmayan bir dere gibi olur. Ve alçakgönüllü, uzun süre acı çeken ve hakareti bağışlayan biri olur. Onu yüceltir ve her şeyin üstüne çıkarır.
2. Rabbi Joshua ben Levi şöyle der: Her gün Horeb Dağı’ndan bir bat kol (ilahi bir ses) çıkar ve şöyle seslenir: “Tora’yı küçümsedikleri için insanoğlunun vay haline”, çünkü Tora çalışmasıyla meşgul olmayana nazuf (azarlanmış) denir. Denildiği gibi, “Domuzun burnundaki altın yüzük gibi, güzel bir kadın akıldan yoksundur” (Süleyman’ın Özdeyişleri 11:22). Ve şöyle der: “Tabletler Tanrı’nın işiydi ve yazı Tanrı’nın yazısıydı, tabletler üzerine kazınmıştı” (Mısır’dan Çıkış 32:16). Harut [‘kazınmış’] değil, herut [‘özgürlük’] olarak okuyun. Çünkü Tora’yı öğrenmekle meşgul olanlardan başka özgür insan yoktur. “Mattanah’tan Nahaliel’e, Nahaliel’den Bamot’a kadar” (Sayılar 21:19) denildiği gibi, kim düzenli olarak Tora’yı çalışmakla meşgul olursa, o kesinlikle yüceltilir.
3. Dostundan bir bölüm, bir halaka, bir ayet, bir kelime, hatta bir harf öğrenen kişi, ona onurla davranmakla yükümlüdür; çünkü İsrail kralı Davut’un Ahitofel’den iki şeyden fazlasını öğrenmediğini, yine de onu efendisi, rehberi ve sevgili dostu olarak adlandırdığını görüyoruz, “Ama sen, benim dengim, rehberim ve sevgili dostumdun” (Mezmurlar 55:14). Bu, “küçükten büyüğe” (kal vehomer) argümanının [bir örneği] değil midir? Ahitofel’den iki şeyden fazlasını öğrenmeyen İsrail kralı Davut, yine de onu ustası, rehberi ve sevgili dostu olarak adlandırdıysa; o zaman arkadaşından bir bölüm, bir halaka, bir ayet, bir kelime, hatta bir harf öğrenen kişi, ona onurla davranmakla yükümlüdür. Ve “onur” Tora’dan başka bir şey anlamına gelmez, çünkü “Bilgelerin miras aldığı onurdur” (Süleyman’ın Özdeyişleri 3:35) denir. “Kusursuz olan iyiliği miras alır” (Süleyman’ın Özdeyişleri 28:10) ve “iyi” Tora’dan başka bir şey değildir, çünkü şöyle denmektedir: “Sana iyi öğütler veriyorum; Tora’mı bırakma” (Süleyman’ın Özdeyişleri 4:2).
4. Tora’ya bağlı bir yaşamın yolu şudur: Tuzlu ekmek yiyeceksin, suyu ölçülü içeceksin; yerde yatacaksın, yaşamın yokluk içinde geçecek ve Tora için çalışacaksın. Eğer bunu yaparsanız, “Mutlu olacaksınız ve bu sizin için iyi olacak” (Mezmurlar 128:2): Bu dünyada “mutlu olacaksınız”, gelecek dünyada da “sizin için iyilik olacak”.
5. Kendiniz için yücelik aramayın ve onura göz dikmeyin. Öğrendiğinizden daha fazlasını uygulayın. Kralların sofrasına özlem duymayın, çünkü sizin sofranız onların sofrasından, sizin tacınız onların tacından daha büyüktür ve emeğinizin karşılığını size ödeyecek olan işvereniniz sadıktır.
6. Tora öğrenmek rahiplikten ve kraliyetten daha önemlidir; çünkü kraliyet otuz aşamada, rahiplik yirmi dört aşamada, Tora ise kırk sekiz aşamada elde edilir. Çalışarak, dikkatli dinleyerek, doğru konuşarak, anlayışlı bir kalple, zeki bir kalple, huşu duyarak, korkarak, alçakgönüllülükle, sevinçle, bilgelere katılarak, dostlarla eleştirel alıp vererek, öğrencilerle iyi tartışarak, açık düşünerek, Kutsal Kitap’ı çalışarak, Mişna’yı çalışarak, Az uyuyarak, Az konuşarak, Az zevk alarak, Az ciddiyetsizlikle, Az dünyevi şeylerle meşgul olarak, Uzun süre acı çekerek, Cömertlikle, Bilgeler’e inanarak, Acı çekmeyi kabul ederek. [ Tora öğrenimi de] Yerini tanıyan, Payına düşenden sevinç duyan, Sözlerine çit çeken, Kendine pay çıkarmayan, Sevilen, Tanrı’yı seven, Yaratılanları seven, Erdemli yolları seven, Azarlamayı seven, Doğruluğu seven, Kendini onurdan uzak tutan, Öğreniminden dolayı kalbinin şişmesine izin vermeyen, Yasal kararlar vermekten zevk almayan kişi tarafından edinilir, Meslektaşıyla yükünü paylaşan, Terazisi kendi lehine ağır basan, Hakikate götüren, Huzura götüren, Çalışırken kendine çeki düzen veren, Soran ve cevap veren, [Başkalarını] dinleyen ve [kendisi de] bilgisine bilgi katan, Öğretmek için öğrenen, Uygulamak için öğrenen, Öğretmenini daha bilge yapan, Öğrendiklerinde tam olan, Ve bir şeyi söyleyenin adına söyleyen. Böylece öğrendiniz: Söyleyenin adıyla bir şey söyleyen herkes, söylendiği gibi dünyaya kurtuluş getirir: “Ve Ester Mordekay’ın adıyla krala söyledi” (Ester 2:22).
7. Tora yücedir, çünkü onu uygulayanlara bu dünyada ve gelecek dünyada yaşam verir: “Çünkü onlar, onları bulanlara hayat, bütün bedenlerine şifadır” (Süleyman’ın Özdeyişleri 4:22), Ve şöyle der: “Göbeğinize şifa, kemiklerinize ilik olacaktır” (a.g.e. 3:8) Ve şöyle der: “O, onu kavrayanlar için bir hayat ağacıdır ve ona tutunan mutludur” (a.g.e. 3:18), Ve şöyle der: “Çünkü onlar başınızda zarif bir çelenk, boğazınızda bir gerdanlıktır” (a.g.e. 1:9), Ve şöyle der: “Başını zarif bir çelenkle süsleyecek; seni görkemli bir taçla taçlandıracak” (ibid. 4:9) Ve şöyle der: “Sağ elinde günlerin uzunluğu, sol elinde zenginlik ve onur vardır” (ibid. 3:1, Ve şöyle der: “Çünkü sana günlerin uzunluğunu, yaşam yıllarını ve barışı bahşedecekler” (ibid. 3:2).
8. Rabbi Shimon ben Menasya, Rabbi Shimon ben Yohai adına şöyle demiştir: Güzellik, güç, zenginlik, onur, bilgelik, [yaşlılık], kır saçlar ve çocuklar erdemli kişilere yakışır ve dünyaya yakışır: “Ak saçlar ihtişam (güzellik) tacıdır; erdemlilikle elde edilir” (Özdeyişler 16:31), Ve şöyle der: “Bilgelerin süsü zenginlikleridir” (a.g.e. 14:24), Ve şöyle der: “Gençlerin ihtişamı güçleridir; ve yaşlıların güzelliği ak saçlarıdır” (a.g.e. 20:29), Ve şöyle der: “Torunlar büyüklerinin ihtişamıdır, ve çocukların ihtişamı ebeveynleridir” (a.g.e. 17:6), Ve şöyle der: “O zaman ay utanacak, ve güneş mahcup olacak. Çünkü Her Şeye Gücü Yeten Efendimiz Siyon Dağı’nda ve Yeruşalim’de hüküm sürecek ve Tanrı’nın Onuru yaşlılarına açıklanacak” (Yeşaya 24:23). Rabbi Şimon ben Menasya şöyle demiştir: Bilgelerin erdemli kişilere ait olarak sıraladıkları bu yedi özelliğin hepsi Rabbi ve oğullarında gerçekleşmiştir.
9. Rabbi Yose ben Kisma şöyle dedi: Bir keresinde yolda yürürken bir adam bana rastladı ve selam verdi, ben de ona selam verdim. Bana, “Rabbi, sen nerelisin?” diye sordu. Ben de ona, “Bilgelerin ve din bilginlerinin yaşadığı büyük bir şehirdenim” dedim. Bana dedi ki, “Rabbi, bizimle birlikte bizim yerimizde yaşamayı düşünür müsün? Sana bin dinar altın, değerli taşlar ve inciler veririm” dedi. Ben de ona dedim ki: “Oğlum, bana dünyadaki tüm gümüş ve altınları, değerli taşları ve incileri versen bile, Tora’nın olduğu bir yer dışında hiçbir yerde oturmam; çünkü bir insan öldüğünde ona ne altın ne gümüş, ne değerli taşlar ne de inciler eşlik eder, sadece Tora ve iyi işler eşlik eder, söylendiği gibi, “Yürüdüğünde sana yol gösterecek. Yattığın zaman seni gözetir, uyanıkken seninle konuşur” (Süleyman’ın Özdeyişleri 6:22). Bu dünyada “yürüdüğünde sana yol gösterecek”. Mezarda “yattığında seni gözetecek”; gelecek dünyada “uyandığında seninle konuşacak”. Bu nedenle İsrail kralı Davut’un Mezmurlar kitabında şöyle yazar: “Bildirdiğin öğretiyi binlerce altın ve gümüşe yeğlerim” (Mezmurlar 119:72), Ve şöyle der: “Gümüş benim, altın benim, diyor Her Şeye Egemen Olan Efendimiz” (Haggay 2:8).
10. Kutsal Kutsanmış Olan’ın bu dünyada kendisine ait olarak ayırdığı beş mülk vardır ve bunlar şunlardır Tora, bir mülk; Gök ve yer, başka bir mülk; İbrahim, başka bir mülk; İsrail, başka bir mülk; Tapınak, başka bir mülk. 1a) Tora tek bir mülktür. Bunu nereden biliyoruz? Şöyle yazıldığından: “Efendi, yolunun başında, eski işlerinin ilkinde bana sahip oldu (genellikle ‘yarattı’ olarak çevrilir)” (Süleyman’ın Özdeyişleri 8:22). 2a) Gök ve yer, başka bir mülk. Bunu nereden biliyoruz? Söylendiği gibi: “Efendimiz şöyle dedi: Gök Benim tahtım, yer Benim ayağımın taburesidir; Benim için nerede bir ev inşa edebilirsin, Hangi yer Benim meskenim olabilir?” (Yeşaya 66:1) Ve şöyle der: “Yaptığın şeyler ne çoktur, ey Efendim; Hepsini bilgelikle yaptın; Yeryüzü Senin mülklerinle dolu” (Mezmurlar 104:24). 3a) İbrahim başka bir mülktür. Bunu nereden biliyoruz? Şöyle yazıldığından: “Onu kutsayarak, “Göklerin ve yerin sahibi Yüce Tanrı’nın Avram’ı kutlu olsun” dedi” (Yaratılış 14:19). 4a) İsrail başka bir mülktür. Bunu nereden biliyoruz? Şöyle yazıldığından: “Halkın karşıya geçinceye dek, ey Efendim, mülk edindiğin halkın geçinceye dek” (Mısır’dan Çıkış 15:16). Ve şöyle der: “Ülkede bulunan kutsal ve güçlü olanlara gelince, bütün arzum (mülküm) onlardadır” (Mezmurlar 16:3). 5a) Tapınak başka bir mülktür. Bunu nereden biliyoruz? Şöyle söylendiği için: “Tapınak, ey Efendim, ellerinle kurduğun” (Mısır’dan Çıkış 15:17), Ve şöyle der: “Ve onları kutsal diyarına, sağ elinin sahip olduğu dağa getirdi” (Mezmurlar 78:54).
11. Kutsal Kutsanmış Olan kendi dünyasında her ne yarattıysa, söylendiği gibi, sadece kendi ihtişamı için yaratmıştır: “Yarattığım, biçimlendirdiğim ve ihtişamım için yaptığım, Benim adıma bağlı olan herkes” (Yeşaya 43:7), Ve şöyle der: “Efendimiz sonsuza dek hüküm sürecektir” (Çıkış 15:18).

Rabbi Hananiah ben Akashya şöyle demiştir: Kutsal Kutsanmış Olan’ın İsrail’e erdem bahşetmesi hoşuna gitmiştir, bu yüzden onlara Tora’yı ve emirleri bolca vermiştir, “Efendi, O’nun erdemi için Tora’yı büyük ve görkemli kılmaktan hoşnut oldu” (Yeşaya 42:21) denildiği gibi. 

Çeviri ve  düzenleme: Yasemin Koçak Tezel